Gıda Takviyesi Nedir ve Nasıl Kullanılır?

Gıda takviyeleri beslenmenin önemi konularından biri. Diyetisyenler ve hekimler arasında tartışmalı birçok farklı boyutu olduğunu söylemek mümkün. Kimileri iyot mucizesinden söz ederken kimileri asıl gerekenin Omega olduğunu savunuyor ya da iyotun fazlasının tehlikelerinden söz ediyor bir başkası. 

Şehirde yaşayan ve yoğun bir tempoda çalışan insanlar  için günlük enerji ihtiyacını karşılamak, vitamin ve mineral eksikliğini gıda takviyeleri ile tamamlamak beslenmenin bir parçası haline gelmeye başla diyebiliriz. 

Peki bu kötü bir şey mi? Gıda takviyeleri gerçekten işe yarıyor mu? Yoksa plasebo etkisi dedikleri şey mi? Kilo verirken gıda takviyesi almak doğru mu, zayıflatan gıda takviyesi diye bir mucize iksir var mı? 

Gıda takviyelerinden doğru şekilde faydalanmanın püf noktalarına geçmeden önce bazı önemli soruları yanıtlayarak başlayalım… 

Gıda Takviyelerine Gerçekten İhtiyacımız Var Mı?

Beslenme yetersiz kalıyorsa ya da geçirgen bağırsak gibi, gıda kaçağına neden olan bir hastalık söz konusu ise, demir vitamini düşüklüğü nedeniyle kilo vermek zorlaşır. “Ne yesem kilo yapıyor…” durumunun altında yatan en büyük sebeplerden biri, özellikle kadınlarda, demir eksikliğidir. 

Bu durumda diyete başlarken gıda takviyesi olarak demir vitamini ve demiri bağlaması için C vitamini almak işimizi kolaylaştırır, demiri daha kısa sürede yerine koymamızı sağlar. Beslenme uzmanı için gıda takviyesi tercih edilebilir bir yöntemdir.

Elbette gıda takviyesi yerine doğal beslenme ile bu eksiği karşılamak en doğru yaklaşımdır fakat temiz gıdaya ulaşımın yetersiz ve zor olduğu günümüz koşullarında, tarım ilaçları ile mücadele ederken ve toprak mineral bakımından bu kadar zayıf düşmüşken, gıda takviyelerini elimizin tersiyle itmek maalesef mümkün değil! Doğru da değil!

Gıda Takviyesi Nedir?

Gıda takviyeleri ya da diğer adıyla supplementler vitamin, mineral, amino asit, bitkisel ekstraktlar ve enzimlerin yüksek miktarda hap, şurup veya şase formundaki versiyonlarıdır. 

Ağız yoluyla alınan besin takviyeleri, beslenmenin yerine geçmez! Daha ziyade beslenmenin yetersiz kaldığı noktada ya da ekstra enerjik hissetmek, günlük yaşamda metabolizmanın daha dinamik olması için, vücuda dışarıdan verilen destek, tamamlayıcı gıda olarak düşünülmelidir. 

Gıda Takviyeleri Ne İşe Yarar?

• Vitamin ve mineral eksikliğinden kaynaklanan sağlık sorunlarının giderilmesine destek olurlar.
• Demir ve B12 gibi vitaminlerinin eksikliği, karbonhidrat ağırlıklı beslenme alışkanlıkları ile birleştiğinde kilo almaya yol açmaktadır, gıda takviyeleri diyet döneminde kilo vermeyi destekler. 
• Bazı vitamin, mineral, amino asit ve enzimlerin eksikliği metabolizma hızını düşürdüğü için gıda takviyeleri ile metabolizmayı hızlandırmak ya da olması gereken seviyeye çıkarmak mümkündür. 
• Bağışıklık sistemini güçlendirmek için besin takviyelerinden destek alınabilir.
• Prebiyotik / probiyotik gıda takviyeleri, bağırsak florasının iyileştirilmesinde etkilidir. 
• Tatlı isteğinin baskılanmasına yardımcı olan gıda takviyeleri diyet döneminde kilo vermeyi desteklemek amacıyla kullanılmaktadır. 
• Egzersiz yapmakta zorlanan, fibromiyalji gibi otoimmun hastalıkları olan kişilerde diyet döneminde fiziksel aktiviteyi kolaylaştıran gıda takviyeleri beslenmeye eklenebilir. 

Hangi Durumda Gıda Takviyesi Kullanılır?

Gıda takviyesi kullanmadan önce tam kan sayımı yapmak ve iyot gibi bazı özel minerallerin kandaki değerini görmek gerekir. Test sonuçları bir beslenme uzmanı veya hekim tarafından değerlendirildikten sonra, vücutta vitamin ya da mineral eksiği varsa gıda takviyesi almak, doğru yaklaşımdır. 

Gıda takviyeleri ile ilgili en büyük tartışmalardan biri, bu noktada başlar: hekime ya da uzmana danışmadan gıda takviyesi almanın sağlığa zarar verme ihtimali… Çünkü ticari kaygılarla pompalanan gıda takviyesi reklamları, bilinçsiz bir tüketime yol açmaktadır. 

Doğru kullanıldığında son derece faydalı olan gıda takviyelerinin rastgele alınması ölümcül hastalıklara yol açmaz ama örneğin vücuda fazladan iyot yüklenmesi, iyot zehirlenmesine neden olur. Aynı şey D3 vitamini için de geçerlidir fakat D3 ülkemizde hemen herkeste çok düşük seviyelerdedir. 

Her vitaminin etkileri, yan etkileri, hangi yaşta ne kadar ve ne zaman alınması gerektiği değişir. Gıda takviyelerinden en iyi şekilde istifade edebilmek için hangi durumda nasıl kullanılması gerektiği, kişiye özel olarak diyetisyen ya da doktor tarafında cevaplanmalıdır. 

Kilo Verirken Hangi Gıda Takviyeleri Kullanılır?

Kilo verme sürecinde alınan gıda takviyeleri konusunda bizim yaklaşımımız bağırsaklar sağlıklıysa, demir emilimi ile ilgili bir sorun yoksa ve kilo vermenin önündeki engel kronik demir eksikliği değilse mümkün mertebe doğal gıdalarla, beslenmeyi düzene koyarak vitamin ve mineral eksikliğini telafi etmek şeklindedir. 

Diyetin başlarında açlık ve tatlı krizleri ile baş etmek için Krom Pikolinat, özellikle şeker hastaları ve insülin direnci olan danışanlarımızda diyet sürecinin konforunu desteklemesi açısından  tercih ettiğimiz bir gıda takviyesidir. Kilo verme ve şeker dengesinin oluşması ile beslenmeden çıkarılır.  

Eksik olduğu halde kilo vermeyi zorlaştırdığı için Demir, B12, D3K2 ve Selenyum en sık kullandığımız gıda takviyeleridir diyebiliriz. Ayrıca iyot düzeyi ve mikrobiyota kontrol edildikten sonra iyot ve pro/prebiyotik takviyesi de kilo verme sürecinde faydasını gördüğümüz diğer önemli besin takviyeleridir. 

Hangi Gıda Takviyesi Ne Zaman Alınır?

Gıda takviyeleri genellikle sabah kahvaltıdan sonra alınır. Çok büyük bir hata olmamakla birlikte kilo verme dönemindeyseniz  bazı vitaminlerin yan etkileri diyet yapmanızı zorlaştırabilir. 

Öncelikle şunu belirtmek isteriz ki biz bu soruyu kilo kontrolü, diyet süreci ve beslenme uzmanlığı bakımından cevaplandırıyoruz. Gıda takviyeleri doktor tavsiyesi üzerine, herhangi bir sağlık sorunun tedavisi amacıyla kullanıldığında farklı şekillerde de alınabilir. 

Beslenme danışmanlığı alanında da gıda takviyelerinin nasıl ve ne zaman kullanılması gerektiği konusunda tam bir fikir birliğinden söz edemeyiz. Her diyetisyenin yaklaşımı farklı olabilir. 

Sabah Alınmasını Önerdiğimiz Vitaminler

Krom Pikolinat

Gün boyu şeker ve insülin dengesini sağlayarak, açlık ve tatlı krizlerini yönetmenize yardımcı olur. 

Probiyotikler ve Prebiyotikler 

Gün ışığı ile bağırsak faaliyetleri arasındaki ilişki nedeniyle probiyotikler ve prebiyotikler gündüz alındığında daha etkilidir. 

D3K2 

Güneşten aldığımız D3 vitamini, gıda takviyesi formunda da gündüz kullanılmalıdır. 

Akşam Uyumadan Önce Alınmasını Önerdiğimiz Vitaminler 

Demir

Sabahları alındığında iştah açtığı için akşam yemeğinden birkaç saat sonra uyumaya yakın alınması daha doğrudur ve gece bağırsak emilimi daha yüksek olur. 

Selenyum 

Selenyumun hormonal denge üzerindeki olumlu etkileri bakımından gece kullanılması daha etkilidir, aynı şekilde sabah alındığından kilo yapması ihtimali de ortadan kalkar.

B12 

B12 eksikliği kilo almanıza neden olmasına rağmen, gıda takviyesi olarak yemeklerle birlikte alındığında aynı şekilde hem iştah açar ve hem de kilo yapar. Gece uykuya yakın alınması durumunda bu tür istenmeyen etkilere neden olmaz, uyku kalitesini destekler ve kilo vermenize yardımcı olur. 

Kış Aylarında Alınmasını Önerdiğimiz Vitaminler 

Bağışıklık sisteminin özellikle güçlendirilmesi gereken kış mevsiminde hastalıklardan korunmak ve diyetin sekteye uğramasının önüne geçmek için Omega3 ve Omega6 takviyesi almak, önerdiğimiz bir gıda takviyesi kullanımıdır. 

Kışın sağlıklı yağları beslenmeye ekleyerek kilo almanın önüne geçebilir ve gribal enfeksiyonlara karşı savunma mekanizmasını güçlendirebiliriz.